Ods�oni�cie
Bramy Brandenburskiej 3.10.2002 w Berlinie
W
sprawie artyku�u Krzysztofa Karwata „Krwi� i ��ci�” w Dzienniku Zachodnim list otwarty
�ubnia�ski
O�rodek Dzia�alno�ci Kulturalnej zaprasza do udzia�u w IX Konkursie „Ze �l�skiem na Ty"
Wizyta
na G�rnym �l�sku
SILESIA
SUPERIOR
|
|
Aktuell
Kresowi hrabiowie i Panorama "troja�ska"
we Wroc�awiu
 24
lipiec - by�em w Trzebnicy (downij Trebnitz) w Kocich G�rach (Katzengebirge) w Sanktuarium �w. Jadwigi �l�skiej.
Hedwig - Hethwigis - (Jadwiga) - znaczy walcz�ca. Ksi�na pochodzi�a z Bawarii, a ojciec to hrabia Andechs i ksi��� Meranu. Andechs -
�wi�ta G�ra - odwiedzana przez licznych pielgrzym�w, a historia dotyczy XII-go i XIII-go wieku. Zostawiam jednak bli�szy opis �ycia i
�wi�to�� Heilige Hedwig, bo mo�na to znale�� w najnowszych publikacjach wydanych cho�by w 2002 roku. ...
Ewald Bienia
Die oberschlesischen Br�derkriege
K�nigsh�tte
ist in der Gegenwart eine interessante Arena, mit den politischen Ereignissen verbunden. Nicht nur gro�e Vorbereitung zur Enth�llung des
Friedrich Graf von Reden Denkmals am 6. Sept. 2002, aber auch gro�e polnische Akzente in Oberschlesien - eine Ausstellung und Tagung �ber
„Einmarschierung der Polnischen Soldaten im Jahr 1922 in Chorz�w“.
Die Tagung fand am 22.6 bis 23.6 2002 in Chorz�w statt. Dieses polnische Nationalfest wurde als Ausstellung und Vorlesung anl�sslich des
Buches „ Wkroczenie Wojsk Polskich do Chorzowa w 1922 roku” von Zbigniew Kapa�a ...
A.M. und Peter Karl Sczepanek
Friedrich Wilhelm Graf von Reden
 Am
15. Juni 1815 gr�ndete Graf Reden im Schloss zu Buchwald die Buchwalder Bibelgesellschaft und machte seine Frau zur Pr�sidentin auf
Lebenszeit.
Am 3. Juli 1815 starb er. Nach seinem Willen wurde er in der Abtei auf Buchwald beigesetzt. Die Gr�fin von Reden war 41 Jahre alt und
Witwe. Graf Reden vererbte ihr Buchwald.
Bald begann die Gr�fin, �ber die Bibelgesellschaft ein Kinderhilfswerk aufzubauen. Im Hungerwinter 1817 richtete sie eine Suppenk�che
ein. Ihre hervorragenden botanischen Kenntnisse nutzte sie, um Kr�uterapotheken zusammenzustellen und arbeitete eng mit den ....
Idis B. Hartmann
Odczyt Ewalda Polloka na spotkaniu
WAV e.V. w D�sseldorfie
Dlaczego
zesp� filmowc�w na czele ze s�ynnym polskim re�yserem Andrzejem Wajd� i pisarzem W�odzimierzem Odojewskim zdobyli si� na kr�cenie
filmu przedstawiaj�cego tragedi� 15 tysi�cy oficer�w polskich, zamordowanych jako je�c�w wojennych przez tajn� policj� sowieck� pod
Katyniem w 1940 roku? Odpowied� jest prosta, mog� to czyni�, bo Gorbaczow w czasie pierestrojki przyzna� racj� Polakom, a obecne lata
sprzymierzaj� wytyka� cokolwiek, co by�oby przeciw by�emu „ciemi�zcy”. ...
Peter Karl Sczepanek
Podwiela jeszcze czas
Drugij takij przile�yto�ci
mo�e ju� nigdy nie by�, bo jak jo sie straca, to �odyn inszy za mnie tego nie uczyni, a to skuli tego, �e mocka odesz�o do �w. Piotra,
jeszcze wiyncyj wyjecha�o de Reichu, uza� ci, co pozostali na DOMOWI�NIE, chcom mie� �wiynty spok�j od spraw tego �wiata, kere sie
dziejom dalij ni� tam, skond ju� nie wida� wie�y od parafialnego ko�cio�a.
Bezto� tak pierzi�sko zale�y mi na tym, �eby za�onczono do tego tekstu fotografijo trefiy�a na kero� internetowo stronica cynionego
czasopisma ECHO �LONSKA. ...
Podzi�kowanie dla Pana Petera Karla Sczepanek
Ko�dy cz�owiek
umio� by znoj�� we swojim �yciorysie taki daty, kere nole�alo by zamalowa� w kalyndorzu (jak jaki �wiynto) na czerwono. Ale sz�o by
te� nikere daty zamalowa� na kolor Z�OTY. Takich dni ni ma za wiela, ale som. �eby w og�le by�y, trza se na nie zas�u�y�. W tym
miejscu spyto kery� - ale jako?
Styknie, jak kery� bydzie probowo� �y� wedle 10-ciorga Boskich przikoza�. To nie je tak "einfach", bo - prze�y� choby jedyn
dziy� po Bo�ymu mo�e sie uda� jyny ciyn�ko chorymu. Pr�bowa� trzeba, bo za taki �ywot nagrody przichodzom niespodziywane i - przewa�nie
po d�ugim czasie. Joch mio� prawie 64-te urodziny (po naszymu geburtstag), jakech tako nagroda ...
Rudolf Paciok
Aktuell
Rzoondzynie w Kamioonie uo Prowdzie i mitah
W mojih ukohanyh Uogewnikah S’loonskih wiela jest
rzeczoow zrobioonyh z kamiynioow.
Nojstarszy uogewnicki krzyrz, krzyrz pokutny, zrobioony z jednego kooncka twardego kamiynia stoji na kamiynnym podwyrzszyniu jak na uoltorzu.
Uoltorzu zrobioonym z inkszyh, wopiynnyh kamiynioow. Przypoomino wieczno Prowda, jakos’ tragedjo, czyjes’ przewijny i ludowy mit
uo nawiedzinah s’wiyntyh Cyryla i Metodego. ...
Debata
Niy? Noo!
W mojih ukohanyh Uogewnikah
S’loonskih radzi sie pogodoomy i porzoondzymy. Bo kery S’loonzok tego niy ciyrpi? Soom jednak take momynty, kej godka leci ino z
jednyj stroony, a drugo wtynczos niy zawsze poradzi to strzimac’.
Tak to jest z naszoom Matusickoom i jeji starym, kej uoon zabiere i niy zdonrzy na czas do doom. A uobiood sie parscy na piecu. ...
Antoni Respondek
Das Kartoffelfeuer
Die
Kartoffel spielte im oberschlesischen Speisezettel eine wichtige Rolle; es gab kaum ein Mittag- oder Abendessen, bei welcher sie nicht in
einer entsprechenden Form aufgetragen wurde. Meistens kam sie als Salzkartoffel oder Kartoffelp�rree auf den Tisch. An den fleischlosen
Freitagen kam sie in Form einer Pellkartoffel, dazu ein St�ck Salzhering und Butter oder Quark und einer eingebrannten, dicken
Kartoffelsuppe zum Genu�. Zum Abendessen wurde sie oft als Bratkartoffel gegessen. Es gab selten ein Sonntagsessen ohne die guten
Kartoffelkl��e, wir nannten sie auch "polnische Kl��e". ...
Leopold Walla
SZMANTERLOK
Dziepjyrko, jakech prziszo� do 7
lot, a matka wyrychtowa�a mnie do piyrszej klasy szko�y powszechnej w Krzy�kowicach (dzisiok Psz�w) z pukeltaszom na plecach, co mia�a
w pojstrzodku tabulka z gryflikym i szwamym na sznurku, �labikorz i fyjderkastla z blajsztiftami - to rechtorka na samym poczontku przikoza�a
mi, �e ni mom goda� na motyle szmanterloki, na tornister pukeltasza, na pi�rnik fyjderkastla, na rysik gryfel, na g�bka szwam, a na
nauczycielka rechtorka.
Od tego czasu zacz�o sie poprawiani naszej �lo�skij godki. By�o na poczontku po dobroci. Nieskorzi, jak po dobroci nie pomoga�o, to
hibami. A jak i to nie pomoga�o .... ja to� prawie przisz�a w 1939 roku wojna.
DYCKI U SIEBIE W DOMA
Roz te�
prziklejy� se do Fyrcoka taki jedyn W�adek i szo� �nim od Myta w Pszowie a� po grabowski las. Po drodze ciongny� go za jynzyk i
ciongny�. Fyrcok jyny s�ucho� i bronczo� se po nosym, �e to niby s�ucho, ale zrozumie� nie sz�o nic. Pr�bowo� se tyn W�adek
dowiedzie�, co Fyrcok my�li o Hitlerze, o rzondzie we Warszawie, o posterunkowym, o sejmie, o zagranicznych dyrektorach, co naszymu
grubami rzondzom, o fajuszychtach, turnusach z powodu nadprodukcji wonglo, kindigowaniu. Nic nie mog se dowiedzie�. Jak ju� byli za
Parcelom, na g�rce blisko lasu, to wyciongny� Fyrcok z tasze, co no�jy� w nij chlyb i pula z kawom, ta swoja tromba stra�acko ...
Rudolf Paciok
Julia i uabyndz
Bouo to downo, blank downo tymu.
Niydaleko, blank blisko, zaroski kole Kuodnicy, a blank gynau to we miejscu, w kerym do niydowna szelesciouy w parku drzewa - mozno ich
dzisiej jeszcze tam pora stoi, stou taki fajny biouy zameczek. Miyszkaua w nim Julia, kero miaua piykne jasne wuosy i jeszcze piykniejsze
niybieske slypka. Z coukego Slonska sjyzdzali sie nojszwarniejsze kawalyry i prosiyli jom o rynka. Ona ale, jak to piykne i mondre frelki,
czekaua na tego, kerego od niyj serce pokocho. Ino eli taki od niyj szac naprowdy kajs je? Tak se myslaua zawsze kole wieczora, jak sie
siedziaua na brzegu staryj Kuodki(Kuodnicy). Siedziaua se tak na brzegu Kuodki i futrowaua uabyndzie ...
BLANK STARE LEGYNDY
ROJBER PISTULKA
Ja, i glywicke Slonzoki znajom ta
legynda.Kery bajtel ze Gywic abo ze kole Glywic niymiou takyj pistouli jak on?!A pocichu wom powia ize we od niego babdzie bou podobno i
jakis karlus ze kole Glywic. Bezto tysz ze naszo zajta we internecie sie tak nazywo(Glywicke Slonzoki) cza sam konsek o tym Pistulce
opedziec. Dyc kozdy prowdziwy Glywiczok go zno. Abo? Kozdy suyszou juz bojki o rojbrze Pistulce ale niy kozdy wiy , co tyn "Pieron"
zou naprowdy. On rojbrowou i kole Glywic, lotou ze swoimi kompanima po uabyndzkim lesie i roz sie podobno i bou obejzec tyn nosz dziobelski
kamiyn. Mozno i ze tym naszym dziobuym sie trefiou, ale tego to juz zech niyma zicher. ...
Szwager
|
|
DIE SCHLESIER
UND DIE DEUTSCHE KIRCHENPRESSE
Die Schlesier, insbesondere die
Oberschlesier, sind ein gottesf�rchtiges V�lkchen. Nicht von ungef�hr wird Oberschlesien als "Land unterm Kreuz" bezeichnet.
Sie und ihre Nachkommen sind nachweislich in mancher deutscher katholischen Gemeinde das "Salz in der Suppe", und sie sind langj�hrige
Abonnenten der jeweiligen Kirchenbl�tter. ...
Joachim Georg G�rlich
KASZUBSKA TABLICA
"OJCZE NASZ"
W�r�d 112
tablic z tekstem "Ojcze nasz" zapisanym w roz�maitych j�zykach narodowych i etnicznych pojawi�a si� tak�e tablica kaszubska.
Pomys�odaw�c� wmurowania tablicy by� ks. Stanis�aw Bogdanowicz. W spraw� zaanga�owali si� przedstawiciele w�adz lokalnych
Kaszubszczyzny i organizacji spo�ecznych. Starania trwa�y od 1997 roku. Prof. B. Szymek, wi�ceprzewodnicz�cy Sejmiku Wo�jew�dztwa
Pomorskiego powie�dzia�: "By�em w Ziemi �wi�tej i zwiedza�em ko�ci� Pater no�ster. ...
J�zej Kulisz
Banknoty zast�pcze Opola
W
Opolu, stolicy rejencji o tej samej nazwie, w sierpniu 1914 roku nie ukaza�y si� �adne banknoty zast�pcze maj�ce na celu usprawnienie
drobnych rozlicze� pieni�nych, w sytuacji zaniku w obiegu monet kruszcowych. ...
Miejskie pieni�dze zast�pcze Zabrza
Mieszka�cy
Zabrza z pieni�dzem zast�pczym w postaci bon�w mieli okazj� zetkn�� si� ju� w pierwszym miesi�cu wojny, czyli w sierpniu 1914 roku.
....
Pieni�dz zast�pczy Lipin
Lipiny z pocz�tkiem
XX wieku mia�y status samodzielnej gminy wiejskiej, wchodz�cej w sk�ad �wczesnego powiatu bytomskiego. Oczywi�cie licz�c ju� wtedy
ponad 18 tysi�cy mieszka�c�w mog�y konkurowa� z niejednym miasteczkiem. ...
Bronis�aw W�troba
Biblia (VII)
Potym pedzieli Pon Bog do Noego: Wlyz rajn do arki mit ze coukom
twojom familiom, bo przekonali my sie, co ino ty`es je do nos prawy ze coukego tego pokolynia. Ze wszyskego zywego, kere je czyste wez mit
siedym samcow i samicow, a ze zywego, kere je niyczyste po jednyj porze: samca i samica, tysz i z ptokow - po siedym samcow i samicow coby
tak potym bouy i zouy na coukyj ziymi od nich mode. Bo za siedym dni zrobiymy, co sleci na ziymia dyszcz, kery bydzie padou bez cztyrdziysci
dni i cztyrdziysci nocow ...
Biblia (VIII)
Ale Ponboczek pamiyntali o Noym, o wszyskim zywym,
tysz o kozdym bydlontku kere bouo mit we arce. Bezto zrobiyli Ponboczek wielki wiater na ziymi i woda zaczua sie tracic. Zamkli sie zrodua
wielkego oceana i szlojzy ze nieba - dyszcz ustou. Woda taracioua sie bez couke sto piyndziesiont dni, poleku ale durch a durch. Kej
prziszou siodmy miesionc i od niego siedymnosty dziyn, to arka sie ostaua stoc na wiyrchu Ararat. Woda sie durch jeszcze tracioua aze do
dziesiontego miesionca. ...
Szwager
Poradzoom Poon Booczek po s’loonsku?
Godou`eh to jurz
poranos’cie razy, irze niyrod sie ruszoom ze mojih ukohanyh Uogewnik S’loonskih. Ale soom niyroz take powody, dlo keryh
uodstympuja uod mojego upodobanio i niyhyn’ci do rajzoow. Soom warzniejsze uod nih.
Takym powodym uoon’skego razu boouo niyszczyn’s’cie, kere dosiynguo kamratka mojih szwigroow, pani Krysia z Lipin -
katehetka. Stauo sie tak, irze trza Joom bouo szukac’ we horzowskym lazarycie, kaj sie znodua ze zuoomanym krzyrzym. ...
Antoni Respondek
Czamu je w morzu suono woda
Tak godali kole Glywic.
Kedys zaro kajsik kole Glywic bouo dwoch braciszkow. Jedyn bou fest bogaty a drugi
fest biydny. Tyn biydny roz niymiou juz blank co do jedzynio i tyn bogaty dou mu konsek szpyrki. Tyn biydny wzion to i poszou se furt. Jak
se tak szou to we cescie uwidziou naroz szpara a we tyj szparze ogyn jak pieron. Kuknou bez ta szpara i uwidziou piekuo ze dziobuami. Zaczon
uciykac, bo sie wystraszou richtik do porzondku, ale te dziobuy juz go uwidzieli i go obstompiyli coukom kupom. ...
Szwager
Die Geschichte der oberschlesischen Frage
Ende Juli 1918 wurde der
Verfasser von der Schweitz aus auf den Zusammenbruch Deutschlands aufmerksam gemacht. In Frankreich war man �ber die Vorg�nge in
Deutschland und Oesterreich ganz genau unterrichtet und erwartete bereits Anfang September den Ausbruch der Revolution, die der milit�rischen
Macht das R�ckgrat brechen sollte. Diese Nachricht best�rkte seine Absicht, in der kommenden Freiheitsstunde seinem oberschlesischen Volke
...
Th. Reginek
Aus einem Leserbrief
Sehr geehrter Herr Sczepanek,
Sie wissen nicht, wie dankbar ich Ihnen f�r Ihre B�cher bin. Alle Achtung.
Sie sind der erste Schriftsteller, der so �ber Oberschlesien schreibt. Sonst h�ren wir nur: „lubuskie - opolszczyzna - �l�sko-d�browskie”...
Ruth
|
